Hội thảo khoa học “Nâng cao năng lực học tập, hội nhập quốc tế cho thanh niên trong bối cảnh mới”

Đoàn chủ trì Hội thảo gồm: TS. Bùi Phương Đình - Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công; TS. Ngô Ngân Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Chánh Văn phòng Đề án 587 Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; đồng chí Trần Thị Ngọc Quỳnh - Bí thư Đoàn các cơ quan Đảng Trung ương; đồng chí Đào Anh Tuấn - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, Bí thư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Hội thảo có sự tham dự của PGS.TS. Đặng Thị Ánh Tuyết - Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; TS. Nguyễn Đồng Anh - Bí thư Đoàn thanh niên Bộ ngoại giao; ThS. Trần Trọng Đại - Bí thư đoàn Trường đại học Luật Hà Nội; đại diện Ban Giám đốc Học viện, lãnh đạo các đơn vị thuộc Học viện, cùng đại diện lãnh đạo Đoàn cấp trên, các nhà khoa học, chuyên gia và đông đảo đoàn viên, thanh niên cùng với các điểm cầu trực tuyến từ các phân hiệu.

Phát biểu khai mạc, TS. Bùi Phương Đình - Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công nhấn mạnh bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng bởi cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số và toàn cầu hóa, khiến hội nhập quốc tế trở thành xu thế tất yếu, đòi hỏi mỗi quốc gia phải tăng cường giao lưu để nâng cao năng lực học tập và làm việc trong môi trường toàn cầu. Trong tiến trình phát triển và hội nhập sâu rộng của đất nước, với nhiều sự kiện trọng đại sắp diễn ra trong năm 2025. Đồng thời, ông cũng khẳng định rõ thanh niên trong suốt chiều dài lịch sử vinh quang của dân tộc luôn được xem là rường cột của nước nhà, là lực lượng nòng cốt với những cống hiến to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Việc nâng cao năng lực học tập, đổi mới sáng tạo và hội nhập cho thanh niên là yêu cầu, nhiệm vụ và nhu cầu chính đáng, nhằm phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của thanh niên theo tinh thần Văn kiện Đại hội XIII của Đảng. 

TS. Bùi Phương Đình đã chỉ ra những hạn chế về năng lực ngoại ngữ, tư duy phản biện và kỹ năng mềm ở một bộ phận thanh niên. Đồng thời, kỳ vọng hội thảo sẽ là diễn đàn để các nhà khoa học, chuyên gia và thanh niên cùng trao đổi, đề xuất giải pháp thiết thực, nhằm xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam thời đại mới: có trí tuệ - có bản lĩnh - có khát vọng - có năng lực hội nhập sâu rộng với thế giới và cùng nhau xây dựng một xã hội học tập chủ động, thực chất, hiệu quả.

Đồng chí Trần Thị Ngọc Quỳnh - Bí thư Đoàn các cơ quan Đảng Trung ương cho biết, Hội thảo được tổ chức nhằm làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách trong kỷ nguyên toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với mục tiêu định hướng giải pháp góp phần vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Báo cáo nhấn mạnh rằng thanh niên là lực lượng nòng cốt, là nhân tố quyết định thành công của công cuộc hội nhập nhưng đồng thời đang đối mặt với những thách thức như: khoảng cách số, hạn chế về ngoại ngữ và tình trạng thiếu tự học suốt đời. Để đáp ứng yêu cầu của bối cảnh mới, thanh niên cần tập trung phát triển 5 năng lực cốt lõi: tự học và học tập suốt đời; ngoại ngữ và giao tiếp quốc tế; năng lực số và khả năng thích ứng công nghệ; các kỹ năng thế kỷ XXI như tư duy phản biện, sáng tạo và bản lĩnh chính trị, đạo đức để hội nhập nhưng không hòa tan.

Tham luận của ThS. Lê Quang Hiển - Bí thư Đoàn Học viện Chính trị khu vực I với nội dung “Tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực học tập, hội nhập quốc tế cho thanh niên trong bối cảnh mới” đã phân tích tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực học tập và hội nhập quốc tế cho thanh niên, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ, chuyển đổi xanh - số và quy định dữ liệu thay đổi nhanh chóng. Tham luận đã chỉ rõ quan hệ tương hỗ: học tập vững vàng (tự điều chỉnh, năng lực số) là nền tảng cho hội nhập hiệu quả và ngược lại, trải nghiệm xuyên biên giới lại kích hoạt học sâu. Từ đó, tham luận đề xuất các yêu cầu cốt lõi về kiến thức, kỹ năng, thái độ cần thiết và gợi mở phương hướng triển khai trong công tác đào tạo, rèn luyện thanh niên.

Với nội dung: “Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và yêu cầu nâng cao năng lực học tập của thanh niên”, ThS. Nguyễn Gia Đức - Bí thư Chi đoàn Cơ quan Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư chính là xu thế tất yếu, mang lại cơ hội học tập linh hoạt và tiếp cận tri thức toàn cầu, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn về khoảng cách số và nguy cơ tin giả. Để thích ứng và làm chủ tương lai, thanh niên cần trang bị bộ năng lực toàn diện, bao gồm: kỹ năng số; kỹ năng thế kỷ 21 (tư duy phản biện, sáng tạo, hợp tác, giao tiếp) và quan trọng nhất là kỹ năng tự học, học tập suốt đời. Tham luận kêu gọi sự phối hợp đồng bộ giữa chính phủ, các tổ chức giáo dục, cộng đồng, và đặc biệt là sự chủ động, tiên phong của chính thanh niên để không bỏ lỡ cơ hội từ kỷ nguyên số.

Bài tham luận của ThS. Trần Trọng Đại - Bí thư Đoàn trường Đại học Luật Hà Nội với chủ đề “Hội nhập quốc tế không chỉ để nhận lợi ích, mà còn để chia sẻ trách nhiệm” đã khẳng định rằng hội nhập quốc tế không chỉ là nhận lợi ích mà còn là chia sẻ trách nhiệm và khẳng định giá trị Việt Nam trên trường quốc tế. Thanh niên cần chủ động quan tâm đến các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, và bình đẳng giới, thông qua các hành động cụ thể như phong trào “Green Sunday” hay các dự án tình nguyện quốc tế. Lời dạy của Bác Hồ về việc học tập là kim chỉ nam, khẳng định trách nhiệm của thế hệ trẻ là phải biến tri thức và khát vọng thành hành động cụ thể, để đất nước sớm “sánh vai với các cường quốc năm châu”. Mỗi người trẻ Việt Nam cần là một “đại sứ nhỏ” mang hình ảnh đất nước năng động, sáng tạo, thân thiện và nhân văn đến với thế giới.

Ở góc nhìn đối ngoại, TS. Nguyễn Đồng Anh - Bí thư Đoàn Bộ Ngoại giao nhấn mạnh, điều đầu tiên và quan trọng nhất đối với mỗi thanh niên trước khi hội nhập quốc tế là phải am hiểu sâu sắc về đất nước mình, về lịch sử, văn hóa, con người và những giá trị cốt lõi của dân tộc, qua đó thanh niên mới có thể tự tin giao lưu, hợp tác và khẳng định bản sắc Việt Nam trên trường quốc tế. TS. Nguyễn Đồng Anh cho rằng, hội nhập quốc tế không chỉ là quá trình tiếp thu tri thức và công nghệ tiên tiến mà còn là hành trình lan tỏa bản sắc, trí tuệ và văn hóa Việt Nam ra thế giới. Bởi vậy, thanh niên cần phát triển năng lực ngoại ngữ, tư duy toàn cầu, khả năng thích ứng linh hoạt, đồng thời giữ vững bản lĩnh chính trị và lòng tự hào dân tộc. Đây chính là nền tảng để thế hệ trẻ Việt Nam hội nhập một cách chủ động, tự tin và sáng tạo trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. 

Tham luận của ThS. Ngô Hồng Lâm - Phó Bí thư Đoàn học viện Chính trị khu vực II với chủ đề “Đề xuất bộ tiêu chí về năng lực học tập, hội nhập quốc tế cho thanh niên trong bối cảnh hiện nay” chỉ ra sự cần thiết cấp bách phải xây dựng một bộ tiêu chí khoa học để đo lường và định hướng năng lực thanh niên trong kỷ nguyên số và hội nhập, nhằm khắc phục tình trạng đánh giá thiếu chuẩn mực. Tham luận làm rõ hai nhóm năng lực chính: Năng lực học tập (gồm: tự học, tận dụng kiến thức, tư duy phản biện/sáng tạo, học tập suốt đời); Năng lực hội nhập quốc tế (gồm: ngoại ngữ, công nghệ số, hiểu biết liên văn hóa, hợp tác quốc tế). Bộ tiêu chí chi tiết được đề xuất với 8 tiêu chí thành phần, mỗi tiêu chí đánh giá theo 5 mức độ (0-4) nhằm cung cấp công cụ thống nhất cho việc đào tạo, rèn luyện và hoạch định chính sách thanh niên.

Đồng chí Nguyễn Hải Dương - Ủy viên BCH Đoàn Phân hiệu Học viện Hành chính và Quản trị công tại thành phố Đà Nẵng với tham luận “Xây dựng hệ thống các năng lực học tập cơ bản của sinh viên trong bối cảnh mới hiện nay: thực trạng và vấn đề đặt ra” nhấn mạnh tầm quan trọng nền tảng của các năng lực học tập cơ bản trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số, khi mà khả năng tự học và thích ứng trở nên thiết yếu hơn kiến thức chuyên ngành đơn thuần. Sáu năng lực cơ bản được xác định là: tự học và học tập suốt đời, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề, sử dụng công nghệ trong học tập, giao tiếp học thuật và hoạt động nhóm, quản lý bản thân và sử dụng ngoại ngữ. Tuy nhiên, thực trạng cho thấy nhiều sinh viên còn tồn tại thói quen học tập thụ động, hạn chế về tư duy phản biện, chưa tận dụng hết tiềm năng của công nghệ số và thiếu kỹ năng tự quản lý việc học. Để khắc phục, tham luận đề xuất đổi mới chương trình đào tạo theo hướng phát triển năng lực, lấy người học làm trung tâm, tăng cường vai trò đồng hành của tổ chức Đoàn - Hội thông qua các mô hình học thuật, và quan trọng nhất là nâng cao nhận thức, sự chủ động của chính sinh viên trong việc thiết lập mục tiêu và rèn luyện các năng lực này một cách có hệ thống, bền vững để chuẩn bị cho hội nhập nghề nghiệp.

Tham luận “Giải pháp xây dựng hệ sinh thái học tập mở nhằm nâng cao năng lực tự học và hội nhập quốc tế của trí thức trẻ trong các trường Đảng hiện nay” của ThS. Châu Tiến Lộc - Phân hiệu Học viện Hành chính và Quản trị công tại TP. Hồ Chí Minh đã tập trung đề xuất các giải pháp xây dựng hệ sinh thái học tập mở nhằm nâng cao năng lực tự học và hội nhập quốc tế cho đội ngũ trí thức trẻ tại Học viện Hành chính và Quản trị công, phù hợp với chủ trương đổi mới giáo dục và học tập suốt đời của Đảng. Phân tích thực tế bằng phương pháp PRA cho thấy các rào cản chính là thói quen học tập thụ động, hạn chế về kỹ năng công nghệ và ngoại ngữ cùng với thiếu cộng đồng học thuật và cơ chế khuyến khích linh hoạt. Để giải quyết, tác giả đề xuất năm giải pháp đồng bộ: định hướng lại tư duy học tập chủ động; tăng cường năng lực số; phát triển cộng đồng học tập gắn kết, tháo gỡ rào cản ngoại ngữ và xây dựng cơ chế công nhận kết quả học tập mở; qua đó giúp người học trở thành chủ thể kiến tạo tri thức; thích ứng với bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Hội thảo cũng nhận được nhiều ý kiến trao đổi sôi nổi từ các đại biểu, nhà khoa học tham dự trực tiếp và trực tuyến. Các ý kiến thống nhất cao và tiếp tục khẳng định nâng cao năng lực học tập và hội nhập quốc tế cho thanh niên không chỉ là yêu cầu của thời đại mà còn là động lực then chốt để xây dựng thế hệ trí thức trẻ Việt Nam năng động, tự tin và hội nhập sâu rộng trong kỷ nguyên số.

Phát biểu kết luận hội thảo, TS Ngô Ngân Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Chánh Văn phòng Đề án 587 Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định Hội thảo đã tập trung làm rõ những yêu cầu mới về năng lực tự học suốt đời, năng lực số, ngoại ngữ mà thanh niên cần có trước xu hướng toàn cầu hóa và chuyển đổi số, đồng thời xác định vai trò quan trọng của tổ chức Đoàn. Hội thảo cũng chỉ ra thực trạng hạn chế của thanh niên như: năng lực chưa đồng đều, trình độ ngoại ngữ thấp và khả năng ứng dụng công nghệ yếu. Hội thảo cũng đề xuất nhiều giải pháp đồng bộ, nhấn mạnh vào việc hoàn thiện chính sách, đổi mới chương trình đào tạo, đầu tư hạ tầng công nghệ và áp dụng chuẩn đánh giá quốc tế cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, tổ chức Đoàn và chính bản thân thanh niên, nhằm xây dựng thế hệ trẻ có năng lực toàn diện, tự tin hội nhập.

Hội thảo không chỉ mang ý nghĩa là hoạt động kết nối giữa các đoàn viên, thanh niên, cán bộ khoa học trẻ của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Học viện Chính trị Hồ Chí Minh với các cơ sở đoàn mà còn là diễn đàn chia sẻ tri thức khoa học lý luận chính trị, cung cấp cũng luận chứng và đề xuất kiến nghị nhằm giải quyết vấn đề thực tiễn, giúp nâng cao năng lực học tập, hội nhập quốc tế cho thanh niên trong bối cảnh mới.