Tọa đàm khoa học: Đóng góp ý kiến cho Dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng

Dự Tọa đàm có: NGƯT.PGS.TS. Nguyễn Văn Hậu, Trưởng Ban Công tác Đảng - Đoàn thể kiêm Chánh Văn phòng Đảng ủy Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công; các Phó Giám đốc Học viện: PGS.TS. Lương Thanh Cường, TS. Bùi Phương Đình, GS.TS. Nguyễn Quốc Sửu; các đồng chí trong Ban Chấp hành Đảng bộ Học viện; lãnh đạo, viên chức, người lao động các đơn vị thuộc và trực thuộc Học viện; đảng viên các Chi bộ Sinh viên Học viện.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện khẳng định, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, dự kiến tổ chức vào đầu năm 2026, là sự kiện chính trị đặc biệt quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới của đất nước. Công tác xây dựng dự thảo các văn kiện trình Đại hội có ý nghĩa nền tảng, được tiến hành với tinh thần dân chủ, khoa học và phát huy trí tuệ tập thể theo Chỉ thị số 45-CT/TW ngày 14/4/2025 của Bộ Chính trị.

Hưởng ứng tinh thần đó, Học viện Hành chính và Quản trị công tổ chức Tọa đàm khoa học nhằm đóng góp ý kiến vào các dự thảo văn kiện Đại hội XIV. Hoạt động này thể hiện trách nhiệm chính trị, trí tuệ và sự chủ động của đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhà khoa học và người lao động của Học viện; góp phần tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thống nhất tư tưởng, đồng thời khẳng định vai trò của Học viện trong hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Để Tọa đàm đạt hiệu quả, PGS.TS. Nguyễn Bá Chiến đề nghị đại biểu tham dự tập trung góp ý vào những nội dung của các văn kiện sau:

(1) Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV của Đảng.

(2) Dự thảo Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam.

(3) Dự thảo Báo cáo tổng kết 15 năm thi hành Điều lệ Đảng (2011 - 2025) và đề xuất, định hướng bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đảng.

(4) Góp ý, thảo luận về những điểm mới, quan trọng trong Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.

Tham luận tại Tọa đàm, TS. Lê Thị Tươi, Chi bộ Khoa Khoa học liên ngành - Ngoại ngữ - Tin học nhấn mạnh, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV tiếp tục xác định hoàn thiện thể chế phát triển nhanh và bền vững là một trong ba đột phá chiến lược, có vai trò then chốt trong thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Báo cáo đã đạt được một số kết quả nổi bật như: hệ thống pháp luật được hoàn thiện đồng bộ hơn; cải cách hành chính và xây dựng Chính phủ số có chuyển biến tích cực; phân cấp, phân quyền được mở rộng; tổ chức bộ máy Nhà nước được tinh gọn; hội nhập quốc tế được đẩy mạnh.

Tuy vậy, thể chế vẫn tồn tại nhiều “điểm nghẽn” như: sự chồng chéo, thiếu thống nhất của pháp luật; phân cấp, phân quyền chưa đi kèm cơ chế kiểm soát quyền lực; chất lượng và động lực làm việc của đội ngũ cán bộ còn hạn chế; cơ chế phản hồi chính sách thiếu hiệu quả; khung pháp lý cho chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo chưa kịp thời.

TS. Lê Thị Tươi đề xuất: bảo đảm tính đồng bộ của pháp luật; phân quyền gắn với trách nhiệm giải trình; phát triển đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu mới; tăng cường giám sát chính sách; hoàn thiện thể chế cho chuyển đổi số và kinh tế xanh, từ đó biến tháo gỡ “điểm nghẽn thể chế” thành “đột phá của đột phá” trong giai đoạn tới.

Bài tham luận tập trung góp ý Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng, trong đó nhấn mạnh chủ đề đổi mới giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực người học. TS. Nguyễn Đức Thắng đánh giá cao bố cục, nội dung và tầm nhìn chiến lược của Dự thảo, đặc biệt là việc khái quát thành tựu 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và 40 năm đổi mới với những bài học kinh nghiệm quan trọng. Dự thảo thể hiện rõ khát vọng đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển nhanh và bền vững, hướng tới mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển.

Trong nội dung về giáo dục, Dự thảo đã đề cập yêu cầu chuyển mạnh từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực, thể lực người học. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả cần đổi mới đồng bộ chương trình, phương pháp dạy học, cơ chế đánh giá, phát triển đội ngũ giáo viên và bảo đảm điều kiện thực tiễn. Tác giả đề xuất điều chỉnh cách diễn đạt trong Dự thảo theo hướng nhấn mạnh chuẩn năng lực, phát huy sáng tạo và kiểm định đầu ra minh bạch, nhằm xây dựng nền giáo dục hiện đại, hội nhập và đóng góp thiết thực vào phát triển quốc gia.

Tham luận tại Tọa đàm, TS. Nguyễn Thị Hoàn nhấn mạnh việc bổ sung một số nội dung quan trọng trong Dự thảo Báo cáo Chính trị, như: (1) Khơi dậy tinh thần “dám nói, dám đổi mới, dám hành động vì lợi ích chung” để thúc đẩy năng lực sáng tạo của cán bộ, đảng viên; (2) Bổ sung mục tiêu “miễn viện phí cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế” nhằm nâng cao chăm sóc sức khỏe nhân dân; (3) Đề xuất tăng cường “văn hóa pháp lý” và ý thức thượng tôn Hiến pháp, pháp luật; (4) Hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước, khẳng định vị trí của Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất, đồng thời tăng cường giám sát của HĐND địa phương.

Ngoài ra, TS. Nguyễn Thị Hoàn đề nghị phát triển lý luận về quản trị số, xã hội số, và hoàn thiện thể chế phát triển nhanh, bền vững gắn với bảo vệ vững chắc Tổ quốc, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự lãnh đạo của Đảng.

Thống nhất cao với nội dung văn kiện, TS. Trần Thị Thoa đặc biệt quan tâm nội dung IX của Dự thảo về “Quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu” - lần đầu tiên được xem là trụ cột song song với phát triển kinh tế - xã hội. TS. Trần Thị Thoa nhấn mạnh cần đẩy mạnh giáo dục ý thức môi trường, chống ô nhiễm không khí, huy động toàn dân tham gia bảo vệ môi trường, xác định rõ trách nhiệm các chủ thể và đầu tư cho nhân lực, công nghệ xanh. Đồng thời, đề xuất tăng cường gắn bảo vệ môi trường với phát triển kinh tế xanh, chuyển đổi số, phân loại rác thải và tái chế nhằm hướng tới phát triển bền vững.

Đại diện Chi bộ Sinh viên 3 tại Phân hiệu Học viện tại Tp. Hồ Chí Minh phát biểu, sinh viên Nguyễn Hoàng Mỹ Tâm bày tỏ sự đồng thuận cao với Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, đồng thời nhấn mạnh luận điểm của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Văn hóa - con người là nền tảng và động lực phát triển bền vững”, và đề xuất bổ sung định hướng “Phát huy sức mạnh văn hóa và con người Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới” vào mục tiêu, giải pháp xây dựng Đảng giai đoạn 2025-2030. Các kiến nghị gồm: xây dựng con người Việt Nam thời đại số toàn diện về tri thức, đạo đức và năng lực số; khôi phục truyền thống khoa bảng, tôn vinh tri thức và người tài; xây dựng hệ sinh thái văn hóa mở, khuyến khích đổi mới, sáng tạo.

TS. Dương Quốc Chính tập trung góp ý về giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, coi đây là yếu tố quyết định hiệu quả vận hành chính quyền địa phương hai cấp. TS. Dương Quốc Chính đánh giá cao kết quả tinh gọn bộ máy, thực hiện nghiêm nguyên tắc “có vào, có ra, có lên, có xuống”, cùng các biện pháp kiểm soát quyền lực và đánh giá cán bộ đa chiều; đồng thời kiến nghị: (1) Cần có chiến lược đào tạo lại, chuyên môn hóa đội ngũ công chức cấp xã; (2) Thể chế hóa rõ ràng cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm để khắc phục tâm lý sợ sai; (3) Bổ sung đánh giá cơ hội và thách thức của hệ thống chính trị cơ sở trong mô hình chính quyền hai cấp.

ThS. Tạ Thị Nhật Lệ, Chi bộ Khoa Lưu trữ và Quản trị văn phòng bày tỏ sự thống nhất cao với các nội dung trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng và tập trung góp ý về công tác phát triển Đảng trong đoàn viên, sinh viên tại các trường đại học.

ThS. Tạ Thị Nhật Lệ khẳng định, phát triển Đảng trong sinh viên có ý nghĩa chiến lược trong xây dựng Đảng vững mạnh, bởi sinh viên là lực lượng trí thức trẻ, giàu khát vọng, góp phần nâng cao chất lượng đảng viên. Tuy nhiên, hiện nay công tác này còn nhiều hạn chế như: sinh viên thờ ơ với chính trị, công tác phát hiện - bồi dưỡng còn hình thức, quy trình kết nạp chậm trễ, và sự phối hợp giữa Đảng - Đoàn - Hội chưa đồng bộ. Tác giả đề xuất 5 nhóm giải pháp: (1) Đổi mới giáo dục chính trị, lý tưởng cách mạng cho sinh viên; (2) Cải tiến quy trình phát hiện, bồi dưỡng và rút ngắn thời gian kết nạp; (3) Phát huy vai trò nêu gương của đảng viên trẻ; (4) Tăng cường tuyên dương, nhân rộng gương “đảng viên sinh viên tiêu biểu”; (5) Củng cố tổ chức Đảng trong các trường, đặc biệt là ngoài công lập.

Đại diện Chi bộ Khoa Kinh tế đóng góp ý kiến tại Tọa đàm, TS. Trịnh Việt Tiến khẳng định, Dự thảo được biên soạn công phu, khoa học, nhưng đề nghị bổ sung tính logic, phân tích bối cảnh trong nước - quốc tế, và cụ thể hóa các chỉ tiêu, số liệu để tăng tính thuyết phục; đồng thời đề xuất ba nhóm nội dung chính: (1) Cụ thể hóa ba đột phá chiến lược (thể chế; nguồn nhân lực - khoa học công nghệ - chuyển đổi số; hạ tầng hiện đại); (2) Bổ sung chính sách an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe nhân dân, như xây dựng cơ sở dữ liệu y tế, y tế dự phòng, phát triển việc làm xanh, bảo hiểm và an sinh điện tử; (3) Hoàn thiện các tiêu chí đánh giá như GDP, chuyển đổi số, chỉ số PCI, và chất lượng môi trường. Ngoài ra, Khoa kiến nghị nhấn mạnh hơn vai trò của khoa học, công nghệ, giáo dục và đào tạo như động lực phát triển bền vững; coi tri thức, dữ liệu, đổi mới sáng tạo là tài sản chiến lược quốc gia. Các ý kiến hướng đến mục tiêu giúp Văn kiện Đại hội XIV phản ánh đầy đủ, toàn diện, có tầm nhìn dài hạn, phù hợp bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số hiện nay.

TS. Lê Thị Hoa bày tỏ sự nhất trí cao với Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng và tập trung góp ý vào hai nội dung trọng tâm: bảo đảm quyền của nhóm người dễ bị tổn thương trong kỷ nguyên số và xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật.

Về quyền của nhóm yếu thế, TS. Lê Thị Hoa chỉ rõ những thách thức mà họ gặp phải trong quá trình chuyển đổi số như nguy cơ mất việc làm do tự động hóa, khoảng cách số và khó khăn trong tiếp cận dịch vụ công. Tác giả đề xuất năm nhóm chính sách: phổ cập kỹ năng số; đầu tư hạ tầng viễn thông tại vùng khó khăn; thiết kế dịch vụ số thân thiện, dễ sử dụng; bảo vệ quyền kỹ thuật số và dữ liệu cá nhân; cùng với hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo hướng tới người nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số.

Về văn hóa tuân thủ pháp luật, TS. Lê Thị Hoa nhấn mạnh cần xem đây là chỉ số đo lường hiệu quả quản trị quốc gia, bởi pháp luật chỉ phát huy khi được xã hội tự giác thực thi; đồng thời đề nghị đưa “Xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật” thành nhiệm vụ trọng tâm trong Văn kiện Đại hội XIV, gắn với trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đạo đức công vụ và vai trò tiên phong của ngành Tư pháp trong phổ biến, giáo dục pháp luật.

Tham luận tại Tọa đàm, TS. Nguyễn Thu Thủy bày tỏ sự nhất trí cao với Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội XIV của Đảng, đánh giá đây là văn kiện có nhiều đổi mới, phù hợp bối cảnh hiện nay. Điểm nổi bật là sự tích hợp ba báo cáo (chính trị, kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng) thành một văn kiện thống nhất, ngắn gọn, dễ hiểu, thể hiện tinh thần đổi mới trong xây dựng văn kiện của Đảng. Báo cáo đã đánh giá toàn diện kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, nêu rõ thành tựu, hạn chế và rút ra các bài học kinh nghiệm sau 40 năm đổi mới. Đặc biệt, lần đầu tiên Dự thảo có Chương trình hành động cụ thể của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV, xác định rõ các đề án, tiến độ, nguồn lực và trách nhiệm từng cấp, tạo cơ sở thực thi hiệu quả. TS. Nguyễn Thu Thủy góp ý cần nhấn mạnh cơ chế đột phá chuyển từ tăng trưởng sang kinh tế chất lượng, xanh, số hóa, sáng tạo, đồng thời làm rõ thêm các bài học kinh nghiệm trọng yếu của 40 năm đổi mới để vận dụng hiệu quả hơn.

TS. La Đức Đại khẳng định “lý luận đường lối đổi mới” được chính thức đưa vào Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội XIV của Đảng là bước tiến lớn trong nhận thức lý luận và minh chứng cho sự trưởng thành trí tuệ của Đảng sau gần 40 năm đổi mới. Đó là kết quả của quá trình vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và kế thừa tinh hoa tri thức nhân loại. Đảng ta đã không ngừng tổng kết thực tiễn, khắc phục giáo điều, duy ý chí, hình thành hệ thống lý luận vững chắc về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. Đồng thời nhấn mạnh việc xác lập “Kỷ nguyên Vươn mình” - kỷ nguyên thứ ba trong lịch sử dân tộc, mở ra từ Đại hội XIV, với mục tiêu đưa Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, đạt trình độ cao và vị thế mới vào năm 2050.

TS. Vũ Hoàng Mạnh Trung tập trung hai nhóm vấn đề: (1) Hoàn thiện thể chế kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng; (2) Các mục tiêu phát triển giai đoạn 2026–2030. Tác giả đề xuất tăng cường cơ chế minh bạch, giải trình và cải cách chính sách tiền lương để bảo đảm cán bộ “không thể, không dám, không muốn và không cần” tham nhũng. Về mục tiêu phát triển, TS. Vũ Hoàng Mạnh Trung đánh giá chỉ tiêu tăng trưởng GDP 10%/năm là tham vọng lớn, chỉ khả thi nếu có đột phá về thể chế và khoa học công nghệ. Đồng thời, nhấn mạnh tầm quan trọng của nâng cao năng suất lao động, phát triển kinh tế số, cùng các mục tiêu xã hội - môi trường mang tính nhân văn và bền vững.

Phát biểu kết luận Tọa đàm, PGS. TS. Lương Thanh Cường, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và những ý kiến đóng góp tâm huyết, có giá trị khoa học và thực tiễn sâu sắc từ đội ngũ cán bộ, giảng viên của Học viện đối với sự kiện chính trị trọng đại của đất nước. Học viện sẽ khẩn trương tổng hợp, chắt lọc các ý kiến chất lượng nhất để gửi về Tiểu ban Văn kiện, góp phần hoàn thiện các dự thảo, bảo đảm Văn kiện Đại hội XIV của Đảng thật sự là kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân. Các kết quả góp ý tại Tọa đàm khẳng định vai trò tiên phong của Học viện trong công tác nghiên cứu khoa học, cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định và hoàn thiện đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước.