Hội thảo khoa học: "An ninh phi truyền thống và xây dựng chính sách ứng phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống"

Hội thảo có sự tham dự của: TS. Bùi Phương Đình, Phó Giám đốc Học viện; TS. Hoàng Ngọc Hải, Phó Giám đốc Học viện; PGS.TS. Trần Chí Công, Phó Trưởng khoa, Học viện An ninh nhân dân; TS. Nguyễn Thanh Bình, Trưởng khoa, Khoa Lãnh đạo học và Chính sách công, Học viện Chính trị Khu vực I, cùng với sự có mặt của các giảng viên, viên chức, sinh viên Khoa Quản lý phát triển xã hội và điểm cầu của các Phân hiệu.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS. Đặng Khắc Ánh, Trưởng khoa, Khoa Quản lý phát triển xã hội nhấn mạnh rằng an ninh quốc gia là vấn đề trọng yếu liên quan đến chủ quyền và trật tự, nhưng trong những năm gần đây, an ninh phi truyền thống như an ninh lương thực, năng lượng, môi trường… đã trở thành mối quan tâm lớn. Ông khẳng định việc nghiên cứu và phản ánh chính sách đối với các vấn đề an ninh phi truyền thống là nội dung quan trọng trong giảng dạy và nghiên cứu của Học viện Hành chính và Quản trị công. Hội thảo khoa học được tổ chức tại Học viện lần này nhằm mục đích trao đổi thông tin góp phần vào việc tăng cường giải quyết các vấn đề an ninh phi truyền thống.

Phát biểu tại Hội thảo, TS. Bùi Phương Đình, Phó Giám đốc Học viện nhấn mạnh cần tiếp tục đổi mới tư duy về an ninh phi truyền thống, coi đây là lĩnh vực nghiên cứu có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc. Ông cho rằng, từ góc độ khoa học, việc đẩy mạnh nghiên cứu, làm rõ nội hàm, mở rộng thêm các hình thức của an ninh phi truyền thống sẽ góp phần định hình rõ ràng hơn các thách thức đặt ra, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách và giải pháp ứng phó phù hợp trong tình hình mới.

Hội thảo đã lắng nghe và thảo luận nhiều bài tham luận chất lượng cao, mang tính thời sự và chuyên môn sâu sắc.

Tham luận của TS. Tạ Thị Hương, Phó Trưởng khoa, Khoa Quản lý phát triển xã hội với chủ đề “An ninh phi truyền thống và các giải pháp ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống ở Việt Nam”. Tham luận nhấn mạnh rằng các nguy cơ an ninh phi truyền thống, như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và tội phạm xuyên quốc gia, đang hiện hữu nghiêm trọng và được Đảng, Nhà nước xác định là nhiệm vụ trọng yếu ngang hàng với an ninh truyền thống. Để ứng phó hiệu quả, tham luận đề xuất năm giải pháp cốt lõi, bao gồm: nâng cao nhận thức toàn dân, tăng cường tự chủ thể chế, cải thiện công tác dự báo, xây dựng chiến lược phát triển xanh, bền vững, và đẩy mạnh hợp tác quốc tế. Tóm lại, đây là thách thức chung đòi hỏi nỗ lực đồng bộ của toàn xã hội.

Với nội dung “Phát huy vai trò trách nhiệm của lực lượng công an cấp xã trong phòng ngừa, ứng phó các đe dọa an ninh phi truyền thống trong tình hình mới”, tham luận của PGS.TS. Trần Chí Công, Phó Trưởng khoa, Học viện An ninh nhân dân đã khẳng định lực lượng công an cấp xã là "tuyến đầu" và "pháo đài vững chắc nhất" trong việc phòng ngừa và ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống ngay tại cơ sở, thực hiện phương châm "phòng ngừa từ sớm, từ xa". Cải cách mô hình công an địa phương đã tăng cường đáng kể cả về lực lượng và thẩm quyền (bao gồm điều tra ban đầu) cho công an xã. Để phát huy tối đa vai trò này, cần triển khai đồng bộ 5 nhóm giải pháp cốt lõi, tập trung vào việc hoàn thiện thể chế (tăng thẩm quyền, chính sách), nâng cao toàn diện năng lực chuyên môn đa ngành và công nghệ qua đào tạo, chuẩn hóa quy trình và kịch bản ứng phó tình huống, và xây dựng lực lượng hỗ trợ an ninh cơ sở làm cánh tay nối dài.

Bài tham luận của TS. Nguyễn Thanh Bình, Trưởng khoa, Khoa Lãnh đạo học và Chính sách công, Học viện Chính trị Khu vực I với chủ đề "Nâng cao năng lực chính sách trong quản trị An ninh phi truyền thống” lập luận rằng mô hình an ninh truyền thống không còn phù hợp với các mối đe dọa phức tạp, xuyên quốc gia như biến đổi khí hậu hay đại dịch. Để quản trị hiệu quả, các quốc gia phải nâng cao năng lực chính sách trên ba trụ cột: phân tích, hành chính và chính trị. Tham luận nhấn mạnh sự cần thiết phải vượt qua sự chia cắt hành chính bằng cách áp dụng mô hình quản trị hợp tác, đa chủ thể, thu hút tổ chức phi nhà nước và khu vực tư nhân. Cuối cùng, tham luận cảnh báo về các thách thức mới nổi từ mối liên kết công nghệ - an ninh (như rủi ro AI, an ninh mạng) và khí hậu - di cư - an ninh, đồng thời khuyến nghị các quốc gia cần xây dựng chiến lược quốc gia tích hợp và đầu tư vào năng lực phân tích chủ động để quản trị an ninh phi truyền thống một cách hiệu quả.

Tham luận của TS. Nguyễn Viết Định, Giảng viên Khoa Quản lý phát triển xã hội với chủ đề “Chuyển đổi năng lượng xanh trong an ninh năng lượng ở Việt Nam” đã chỉ ra rằng chuyển đổi năng lượng xanh là chiến lược kép tất yếu của Việt Nam để đạt cam kết Net Zero 2050 và củng cố an ninh năng lượng bền vững, nhằm đa dạng hóa nguồn cung và giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu. Mặc dù năng lượng xanh mang lại lợi ích lớn trong việc giảm thiểu rủi ro địa chính trị và biến động thị trường, quá trình này đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về mất ổn định hệ thống điện (do tính gián đoạn của năng lượng tái tạo), quá tải hạ tầng truyền tải, nhu cầu vốn đầu tư khổng lồ, và nguy cơ lệ thuộc công nghệ nước ngoài. Để khắc phục, tham luận kiến nghị Chính phủ cần tập trung cải thiện thể chế; đầu tư đồng bộ lưới điện thông minh và hệ thống lưu trữ; xây dựng cơ chế huy động vốn ổn định và phát triển công nghiệp hỗ trợ để từng bước làm chủ công nghệ quốc gia.

Bài tham luận của PGS.TS. Đặng Khắc Ánh về "Tăng cường quản lý Nhà nước trước các thách thức an ninh phi truyền thống" khẳng định các mối đe dọa an ninh phi truyền thống về: biến đổi khí hậu, tội phạm xuyên quốc gia... đang đe dọa nghiêm trọng sự phát triển và an ninh quốc gia. Để ứng phó, tác giả nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới quản lý nhà nước thông qua nâng cao nhận thức, hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường năng lực bộ máy và phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế để giải quyết các thách thức xuyên biên giới này.

Phát biểu bế mạc, PGS.TS. Đặng Khắc Ánh, Trưởng khoa, Khoa Quản lý phát triển xã hội, đánh giá cao các tham luận và thảo luận thẳng thắn tại Hội thảo về đô thị hóa và phát triển đô thị xanh tại Việt Nam, cùng với những tham luận và ý kiến trao đổi, đóng góp thiết thực của các nhà nghiên cứu về các vấn đề an ninh phi truyền thống và phản ứng chính sách đối với các vấn đề này ở nước ta hiện nay, cùng với những giải pháp có thể áp dụng để giải quyết. Những kinh nghiệm và kết quả nghiên cứu này chắc chắn sẽ là những bài học quý báu trong quá trình phát triển hiện nay.